Mobiele weergawe | Na groot weergawe
Samestellings is woorde wat uit twee of meer woorddele bestaan. Hierdie soort woorde moet vas geskryf word. Byvoorbeeld:
Hoe weet ek of 'n woord 'n samestelling is (en dus vas geskryf moet word)?
Dit is 'n moeilike vraag waarop daar nie 'n maklike antwoord is nie. Daar is egter 'n aantal toetse wat 'n mens kan gebruik om te bepaal of 'n woord 'n samestelling is (en dus vas geskryf moet word). Byvoorbeeld:
Klemtoontoets
(Die klemtoontoets is die beste toets om te gebruik om te bepaal of twee woorde los of vas geskryf moet word.)
Die algemene beginsel in Afrikaans is dat die linkerdeel van 'n samestelling gewoonlik die hoofklem dra; daarenteen het woorde in 'n woordgroep meestal gelyke woordklem. Vergelyk byvoorbeeld:
Omstelbaarheidstoets
Hierdie toets kan veral gebruik word om te bepaal of 'n byvoeglike naamwoord (soos geel) los of vas aan 'n selfstandige naamwoord (soos wortel) geskryf moet word.
Die algemene beginsel in Afrikaans is dat die linkerdeel van 'n samestelling nie na 'n ander posisie in die sin geskuif kan word sonder om die betekenis te beïnvloed nie; daarenteen kan woorde in 'n woordgroep verskuif word (omgestel word). Vergelyk byvoorbeeld:
Skeibaarheidstoets
In Afrikaans is die beginsel dat daar nie 'n ander woord tussen die linkerdeel en regterdeel van 'n samestelling ingevoeg kan word nie; daarenteen kan woorde in 'n woordgroep deur ander woorde geskei word. Vergelyk byvoorbeeld:
Let op dat sogenaamde afstandsamestellings 'n spesiale kategorie van samestellings is wat wél deur 'n byvoeglike naamwoord (soos uitvoerende) of telwoord (soos eerste) geskei kan word. Om aan te dui dat die woord eintlik 'n samestelling is, gebruik ons dan die afstandskoppelteken. Byvoorbeeld: